nchr.gr | 17 Ιουλίου 2025
Δημοσίευση της Ετήσιας Έκθεσης 2024 του Μηχανισμού Καταγραφής Περιστατικών Άτυπων Αναγκαστικών Επιστροφών
Η Ετήσια Έκθεση 2024 βασίζεται σε 61 μαρτυρίες και αφορά 52 περιστατικά, που φέρεται να έλαβαν χώρα κατά την περίοδο Ιανουαρίου 2022 – Δεκεμβρίου 2024. Ο αριθμός των φερόμενων θυμάτων στα εν λόγω περιστατικά υπολογίζεται κατ’ ελάχιστον σε 1.517 άτομα, μεταξύ των οποίων τουλάχιστον 300 γυναίκες, 225 παιδιά και 133 άτομα με ιδιαίτερες ανάγκες.
Η Ετήσια Έκθεση 2024 περιέχει λεπτομερή στατιστικά στοιχεία και ποιοτική ανάλυση των ευρημάτων που προκύπτουν από τις μαρτυρίες των φερόμενων θυμάτων που καταγράφηκαν σύμφωνα με τη Μεθοδολογία του Μηχανισμού Καταγραφής. Για τρίτη διαδοχική χρονιά, καταγράφεται σημαντική συγκέντρωση μαρτυριών για περιστατικά άτυπων αναγκαστικών επιστροφών με κοινά χαρακτηριστικά, στοιχείο που καταδεικνύει την παγίωση συγκεκριμένων επιχειρησιακών πρακτικών και επαναλαμβανόμενες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα σύνορα της ελληνικής επικράτειας. Συγκεκριμένα:
- Τα φερόμενα θύματα συνεχίζουν να προέρχονται από χώρες καταγωγής, από τις οποίες προέρχεται σημαντικό ποσοστό ατόμων που αναγνωρίζονται ως δικαιούχοι διεθνούς προστασίας.
- Ανάμεσα στα φερόμενα θύματα υπάρχουν τρία (3) άτομα που ισχυρίζονται ότι είχαν αναγνωριστεί στην Ελλάδα ως πρόσφυγες και ένα (1) άτομο που ισχυρίζεται ότι είχε καταγραφεί από τις ελληνικές Αρχές ως αιτών άσυλο.
- Η παρουσία έντεκα (11) Τούρκων αιτούντων άσυλο μεταξύ των φερόμενων θυμάτων καταδεικνύει άμεσες παραβιάσεις της αρχής της μη-επαναπροώθησης.
- Στις μαρτυρίες τα φερόμενα θύματα συνεχίζουν να περιγράφουν πράξεις που συνδέονται με εξαιρετικά σοβαρές παραβιάσεις της αρχής της μη-επαναπροώθησης, όπως ορίζονται στη Σύμβαση της Γενεύης του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων, καθώς και παραβιάσεις της απαγόρευσης της απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης, του δικαιώματος στην προσωπική ελευθερία, του δικαιώματος στη ζωή, του δικαιώματος στο άσυλο και της απαγόρευσης των συλλογικών απελάσεων, όπως ορίζονται στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) και τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ (ΧΘΔΕΕ), ενώ παράλληλα αποτελούν πράξεις που κατά το ελληνικό Δίκαιο είναι ποινικά αδικήματα.
- Οι ανωτέρω πράξεις φέρεται να στρέφονται συχνά εναντίον προσώπων που φέρουν εμφανή ευαλωτότητα, όπως άτομα με σοβαρές ασθένεια, άτομα με αναπηρία, εγκυμονούσες γυναίκες, υπερήλικες και παιδιά.
- Στις μαρτυρίες που έχει καταγράψει ο Μηχανισμός Καταγραφής αναφέρεται ότι συμμετείχαν ως δράστες τόσο ένστολοι όσο και άτομα με πολιτικά ρούχα. Σε κάποιες μαρτυρίες για περιστατικά του Έβρου αναφέρθηκε ότι κατά το στάδιο της απομάκρυνσης από την ελληνική επικράτεια συμμετείχαν ως δράστες και πολίτες τρίτων χωρών που μιλούσαν γλώσσες των φερόμενων θυμάτων και ενεργούσαν με τη συνεργασία ή υπό τις εντολές ένστολου προσωπικού.
Στην Ετήσια Έκθεση 2024 περιέχεται αποτύπωση και ανάλυση επιπλέον κρίσιμων στοιχείων για το modus operandi των άτυπων αναγκαστικών επιστροφών καθώς και παρουσίαση νέων ευρημάτων. Συγκεκριμένα:
- Παρουσιάζεται και αναλύεται η πρακτική της διαδοχικής κράτησης και της συγκλίνουσας απομάκρυνσης.
- Προκύπτει από μαρτυρίες που καταγράφηκαν για περιστατικά του Έβρου η ύπαρξη επιχειρησιακού πλέγματος δευτερογενών ενεργειών στην ενδοχώρα (Θεσσαλονίκη, Κομοτηνή), δηλαδή εντοπισμοί φερόμενων θυμάτων πέραν της συνοριακής ζώνης, στοιχείο που αποτυπώνεται για τρίτη συνεχή χρονιά και αναδεικνύει την έκταση και την οργανωτική δομή των επιχειρήσεων.
- Παρατηρείται διαφοροποίηση μεταξύ των περιστατικών του Έβρου και των περιστατικών της θάλασσας που καταγράφηκαν, με τα πρώτα να χαρακτηρίζονται από ένα δίκτυο επιχειρήσεων που εκτείνεται από τα σύνορα έως σημεία της ενδοχώρας, ενώ τα δεύτερα επικεντρώνονται, κυρίως, σε επιχειρήσεις στη θάλασσα που παρεμποδίζουν την προσέγγιση και αποβίβαση σε έδαφος νησιών της ελληνικής επικράτειας.
- Από τις μαρτυρίες που καταγράφηκαν προέκυψε ποιοτική διαφοροποίηση στη βία που φέρεται να ασκήθηκε στα θύματα, καθώς στα περιστατικά του Έβρου η βία φαίνεται να έχει τιμωρητικό χαρακτήρα και μεγαλύτερη σωματική ένταση, ενώ στα περιστατικά της θάλασσας παίρνει τη μορφή πράξεων παρεμπόδισης της πλευστότητας και της αποβίβασης στα νησιά και χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη επικινδυνότητα, με καταγεγραμμένα θανατηφόρα περιστατικά.
Διαβάστε περισσότερα >>>