unhcr.org | 14 Ιουλίου 2025
Ανησυχία για το επιδεινούμενο κλίμα κατά προσφύγων και μεταναστών στον πολιτικό και δημόσιο λόγo
Το τελευταίο διάστημα, ο δημόσιος και ο δημοσιογραφικός λόγος γύρω από τους πρόσφυγες και τους μετανάστες – και ιδιαίτερα με αφορμή την αύξηση των νέων αφίξεων μέσω Λιβύης στην Κρήτη – αποτυπώνουν ένα επιδεινούμενο κλίμα φόβου και πόλωσης. Το κλίμα αυτό έχει περαιτέρω υποδαυλιστεί από δηλώσεις εκπροσώπων της πολιτικής ηγεσίας, κομμάτων και δημόσιων αρχών. Η χρήση απαξιωτικών όρων όπως «λαθρομετανάστης», η παρουσίαση των νέων αφίξεων ως απόπειρα «εισβολής» και «αντικατάστασης πληθυσμού», καθώς και η παραπλανητική αναφορά σε προνόμια και επιδόματα μιας μερίδας ανθρώπων σε βάρος άλλων πολιτών, είναι ορισμένα μόνο παραδείγματα που επηρεάζουν αρνητικά τις τοπικές κοινωνίες και ενισχύουν τον κοινωνικό διχασμό. Πρόκειται για αφηγήματα που συμβάλλουν στην παρουσίαση των ανθρώπων αυτών ως απειλή για την κοινωνία, που εργαλειοποιούν τον φόβο, πλήττουν την κοινωνική συνοχή και όπως έχουν επανειλημμένα δείξει τα ευρήματα του Δικτύου, κανονικοποιούν, ενθαρρύνουν και τελικά οδηγούν σε έξαρση της μισαλλοδοξίας και της ρατσιστικής βίας.
Οι πολιτικές όπως η αναστολή υποβολής αιτήσεων ασύλου για όσους εισέρχονται από τη Βόρεια Αφρική, καθώς και οι προτάσεις για ποινικοποίηση της παράτυπης εισόδου ή παραμονής στη χώρα, ενέχουν τον κίνδυνο περαιτέρω στοχοποίησης των προσφύγων και μεταναστών. Ενώ τα κράτη έχουν το δικαίωμα να ελέγχουν τα σύνορά τους, τέτοια μέτρα εγείρουν σοβαρά νομικά και ηθικά ζητήματα – ιδίως όταν συνδυάζονται με αφηγήματα που παρουσιάζουν συλλήβδην όσους φτάνουν ως «παράνομους εισβολείς» και παραβλέπουν την υποχρέωση παροχής διεθνούς προστασίας σε πρόσφυγες. Το δικαίωμα αναζήτησης ασύλου είναι ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, το οποίο κατοχυρώνεται στο διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό δίκαιο και ισχύει για κάθε άτομο, ανεξάρτητα από το πώς ή από το πού έφτασε σε μια χώρα. Ακόμη και σε περιόδους μεταναστευτικής πίεσης, τα κράτη πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι άνθρωποι που αναζητούν άσυλο έχουν πρόσβαση στις διαδικασίες ασύλου και δεν επιστρέφονται προτού κριθεί τελεσίδικα το αίτημα ασύλου τους σε μέρη όπου μπορεί να αντιμετωπίζουν απειλές για τη ζωή ή την ελευθερία τους. Κάτι τέτοιο θα παραβίαζε την αρχή της μη επαναπροώθησης (non-refoulement), μια βασική αρχή του διεθνούς δικαίου από την οποία δεν χωρά καμία παρέκκλιση.
Διαβάστε περισσότερα >>>